از حدود 2000 سال پيش افراد قبيله اي در مناطقي كه دراسنا مي رويد مبادرت به تهيه دارو از پوستة ريشه آن كرده اند. آنها براي درمان بسياري از بيماريها از اين گياه استفاده كرده اند كه به مثابه يك سوپرداروي اعجاب آور عمل مي كند. مثلا، بيماريهاي واگير آميزشي، ورم مفاصل، اولسر و سرطان نيز با پنجه گربه درمان شده است. بعد از اينكه اين ادعاها توجه دانشمندان را در اروپا به خود جلب كرد، آزمايشهاي به عمل آمده نشان داد كه تركيبات موجود در پنجه گربه داراي پاره اي خواص قوي هستند. اين عناصر و تركيبات مجموعاً مي توانند سبب كاهش التهاب و انهدام برخي ويروسها شوند و از گسترش برخي از سلولهاي سرطاني جلوگيري كنند. لازم است تحقيقات بيشتري در مورد اين گياه و خواص درماني آن به عمل آيد. با اين وجود، اين گياه در زمره 10 گياه طبي مهم قرار دارد كه در فروشگاههاي مواد غذايي آمريكا در سال 1997 به فروش مي رسيد.

معرفي گياه

دراسنا نوعي گياه بالا رونده است كه داراي موهاي ضخيم به طول 100 پا است. اين گياه در جنگلهاي باراني آمازون و كشورهاي استوايي آمريكاي جنوبي و مركزي يافت ميشود. بخش اعظم اين گياه و اطلاعات مربوط به آن كه در ايالات متحده يافت ميشود از پرو فراهم مي آيد. خارهاي خميده، و شبيه پنجه گربه در بدنة اين گياه مي رويد و بدين خاطر است كه اين گياه عنوان پنجه گربه را به خود گرفته است. مايع تلخ و آبكي در داخل ساقه آن جمع ميشود. براساس گزارشهاي وارده مردم آمريكاي جنوبي و مركزي براي رهايي از گرسنگي، تشنگي و خستگي از اين مايع مي نوشند.

تركيبات گياه

براي تهيه دارو از پنجه گربه پوستة آنرا از ريشة درخت مو (پيچك) آن جدا مي سازند. ريشه اين گياه حاوي انواع بسياري از گياهان شيميايي است. برخي "تانين ها" را در ريشة اين گياه مي توان يافت (تانين ها در چاي نيز يافت ميشوند). گليكوزيدهاي "اسيد كينوويك" به كاهش التهاب كمك و در قبال برخي از ويروسها ايجاد مصونيت مي كند. از آنجا كه جمع آوري ريشه اين گياه به منظور تهيه پوسته آن باعث نابودي گياه ميشود، لذا گياه شناسان درصدد يافتن ساير منابع تأمين اين گونه عناصر هستند. امروزه پوسته داخلي مو جايگزين مناسبي محسوب ميشود.

اشكال موجود

پنجه گربه به صورت پوسته (سبوس) استاندارد شده يا خام قابل دسترسي است. پوسته خام اين گياه كوبيده شده و در تهيه چاي از آن استفاده ميشود. مصرف مايع استاندارد يا فرآورده هاي خشك شده اين گياه معمولاً ترجيح داده ميشود، چرا كه استاندارد كردن در اصل به مثابه كنترل كيفي توليد داروي گياهي محسوب ميشود.

نحوة مصرف

گزارشهاي مربوطه مؤيد اين است كه پنجه گربه داراي خاصيت ضد التهابي و مصونيت آور است. احتمال زياد مي رود، اگر شما و پزشكتان درصدد برآمده ايد تا پنجه گربه را نيز به روند درمان روزانه خود اضافه كنيد، بدين علت باشد كه سيستم ايمني بدن شما بتواند فشاركمتري را تحمل كند، سيستم هاضمه شما داراي اختلال است، ممكن است از سرماخوردگيهاي دائمي يا ساير ويروسها رنج ببريد يا اينكه درصدد هستيد تا از سندرم روده تحريك پذير (IBS)، التهاب ديورتيكول يا حتي از بيماري كرون نجات يابيد. اگر قصد مصرف اين گياه را داريد، يكي از دو راه نحوة بهتر آن را كه در پي مي آيد انتخاب كنيد و همانطور كه پزشك شما يا دستورالعمل مندرج در روي بسته بندي اين فرآورده مشخص كرده است، عمل كنيد. به خاطر داشته باشيد كه به خاطر فقدان تحقيقات كافي در اين خصوص، اين نكته حائز اهميت فوق العاده است كه دارو را از توليد كننده معتبر آن تهيه كنيد.

كاربرد رايج

براي درمان دردهاي خفيف معده، گلودردها، سرماخوردگيها، ايجاد مصونيت و جراحات جزيي.

* چاي: 1 گرم سبوس ريشه را در 250 ميلي ليتر آب حل كنيد و آنرا به مدت 10 تا 15 دقيقه بجوشانيد. سپس خنك كنيد و از صافي عبور دهيد. يك ليوان از آن را روزانه سه بار ميل كنيد.

* عصاره (محلولي تهيه شده از داروي گياه مزبر و الكل يا داروي گياهي مزبور، الكل و آب): روزانه دو تا سه بار به ميزان يك تا 2 ميلي ليترميل كنيد.

* خشك شده: عصارة‌ استاندارد كپسولي: روزانه 20 تا 60 ميلي گرم.

نكات احتياطي

افرادي ساكن مناطقي كه پنجه گربه در آنجا مي رويد مي گويند كه اين گياه خيلي بي خطر و غيرسمي است. با اين وجود، تا زماني كه علم آنرا به اثبات برساند، لازم است پاره اي نكات احتياطي مدنظر باشد. انجمن فرآورده هاي گياهان دارويي آمريكا (AHPA) اين گياه را از نظر بي خطر بودن در ردة چهارم رتبه بندي كرده است. اين بدان معنا است كه اين انجمن اسناد و مدارك كافي به منظور انجام رتبه بندي روشن برآن اساس در اختيار ندارد. اما انجمن مزبور بر اين باور است كه محتواي "تانين" پنجه گربه اي، اگر در حد بالا مصرف شود، چه بسا سبب شكم درد يا مشكلات معده اي- روده اي خواهد شد. برخي محققان مي گويند كه پنجه گربه را نبايد براي درمان جراحي ترميمي پوست، بيماراني كه پيوند اعضاء داشته اند و بيماراني كه مبتلا به ايدز يا سل هستند، تجويز كرد. كودكان زير سه سال نبايد اين داروي گياهي را مصرف كنند. زنان شيرده و باردار نبايد آنرا مصرف كنند. ممكن است در طول مصرف پنجه گربه، با مدفوع شل يا اسهال مواجه شويد. اين عارضه جانبي، عارضه ناچيزي است و در صورت تداوم مصرف پنجه گربه بتدريج رفع خواهد شد.

تداخل هاي احتمالي

اگر داروهاي مصونيت زا، پلاسمهاي تازه يا خون منجمد يا داروهايي را مصرف مي كنيد كه مصرف آنها مستلزم پروتئين حيواني يا هورمونهاي پپتيد، نظير سرمهاي حيواني، گاماگلبولين وريدي، عصاره وريدي تيموس يا انسولين گاوي يا خوراكي است، از مصرف پنجه گربه اجتناب ورزيد