يك شعر چيني شاخه هاي تيغ دار عشقه سيبري را به پاي استخواني (لاغر) شغال تشبيه مي كند. هر چند چنين توصيفي از گياه جالب به نظر نمي رسد، اما شعر مزبور در وصف مصرف روزانه اين گياه چنين ادامه مي يابد: "چهرة بكر شما را جوانتر نشان مي دهد و طول عمر شما را بيشتر و بيشتر مي كند". اين شاعر ادعا مي كند كه عشقه سيبري به مراتب با ارزشتر از طلا و جواهر است و چيني ها در طول قرنهاي متمادي ادعا كرده اند كه عشقه سبب افزايش طول عمر، افزايش ميزان سلامتي و تحريك اشتهاي سالم و حافظه خوب ميشود. اما فقط از دهة 1950 بود كه دانشمندان اتحاد شوروي به آزمايش آن دست زدند و نتيجة مطالعاتي را در اين خصوص انتشار دادند كه مؤيدي بر برخي از كاربردهاي اين گياه است. گياه عشقه آمريكايي و آسيايي بهترين گياه دارويي در درمان فشارهاي روحي، خستگي،نقاهت و ديابت و عشقه و منطقه سيبري در درمان فشارهاي روحي، خستگي، تصلب شرايين و اختلال عملكرد كليه ها تلقي مي شوند. سردرگمي درخصوص اينكه كدام گونه عشقه (آمريكايي، آسيايي يا سيبري) را بايد براي درمان فشار روحي، خستگي و نقاهت بكار برد، از اين ايده ناشي ميشود كه عناصر فعال در يك نوع عشقه بر عناصر موجود در گونه ديگر برتري دارد، ليكن اين برتري هنوز به وضوح نشان داده نشده است. مطالعات اوليه روسها نشان داده بود كه اثرات مثبت عشقه منطقه سيبري افزون بر اثرات مشابه در عشقه آسيايي است. گزارشهاي تجربي نيز مؤيد اين مدعاي روسها گرديد اما محققاني كه اعتبار اينگونه تحقيقات و كيفيت فرآورده هاي تهيه شده از عشقه منطقه سيبري را بررسي مي كنند، اين موضوع را تأييد نكرده اند. امروزه هر سه نوع عشقه را ژنهاي تطبيق شدني تلقي مي كنند بدين معنا ه هر سه داراي عوارض جانبي مشابهي هستند و به رغم تفاوتهاي كيفي، هر كدام براي اثرات درماني مشابهي بكار ميروند. هزينه تأمين عشقه، استاندارد بودن آن و اعتبار و شهرت توليد كننده مي تواند به عنوان نقاط تصميم گيري در انتخاب گونه مورد استفاده محسوب گردد.
معرفي گياه
عشقه منطقه سيبري گياهي است كه طول آن به 3 تا 10 پا مي رسد. برگهاي اين گياه به ساقة اصلي آن توسط شاخه هاي بلند چسبيده است. هم شاخه ها و هم ساقه گياه پوشيده از تيغ ها و خارهاي متعدد است. گلهاي زرد يا بنفش اين گياه به مثابه جفتهاي چتري شكل رشد مي كنند و در طول فصل تابستان به صورت دانه هاي گرد و سياه رنگ در مي آيند. ريشه اين گياه نيز قهوه اي، چين و چروك دار و پيچ خورده است.
تركيبات گياه
فرآورده هاي حاصل از عشقه از ريشة آن تهيه مي شوند. ريشه اين گياه حاوي تركيبي از عناصر به نام "الوتريسيدها" است كه در بسياري از گياهان ديده ميشود ليكن در عشقه سيبري به صورت يكجا وجود دارد. در ميان ساير عناصر و تركيبات موجود مي توان از عناصر شيميايي به نام پلي ساكاريد ها نام برد كه گفته ميشود سبب تقويت سيستم ايمني بدن و كاهش ميزان قند خون ميشود، نتيجه اي كه تحقيقات آزمايشگاهي با حيوانات آنرا تاييد كرده است. اشكال موجود عشقه سيبري به صورت عصاره هاي مايع، عصاره هاي جامد، انواع پودر، كپسول و قرص و همچنين ريشه خشك يا بريده شده براي تهيه چاي يافت ميشود
نحوه مصرف
يكي از فوايد متعدد عشقه سيبري عبارت است از افزايش ميزان مقاومت بدن در قبال فشار روحي. نه تنها اين گياه به شما توان مي دهد تا با فشارهاي روحي روزانه مبارزه كنيد، بلكه مي تواند در پيشگيري از ابتلا به بيماري نيز مؤثر واقع شود. انواع ويروسها، باكتريها، مواد شيميايي، شرايط كاري حاد، سروصدا و آلودگي، انواع متعدد عوامل فشارهاي روحي است كه هر كدام از ما هر روز در معرض آنها قرار مي گيريم. عشقه منطقه سيبري مي تواند در بازگشت وضعيت بدن شما به حالت اول پس از تجربه اين حالات مؤثر باشد. اين گياه همچنين به بازگشت بدن به حالت عادي پس از بيماري كمك مي كند. عشقه سيبري ميزان بازدهي و عملكرد ذهني و فيزيكي را نيز افزايش مي دهد. اگر از اختلال تمركز در سركار رنج مي بريد، اين گياه مي تواند در تداوم كار محوله شما را كمك كند. اگر شغل شما نيروي فيزيكي مكرري را ايجاب مي كند باز هم اين گياه در اين زمينه مؤثر واقع ميشود. عشقه سيبري حاوي چنين خواصي است، چون اين گياه از ويژگي داشتن ژنهاي تطبيق شدني برخوردار است و ژنهاي مزبور حاوي موادي هستند كه شما را قادر مي سازد تا در قبال اثرات تقريباً هر نوع فشار روحي مقاومت كنيد. هر چند ماهيت اثرات فشار روحي روشن نشده است ليكن اينگونه اثرات مي تواند به اندازه اثرات سردرد و سرماخوردگي ساده يا نظير زوال حافظه، بيماري قلبي، سرطان، آرتريت و پيري زودرس و سريع جدي باشد. اگر روزي پزشك معالج شما درصد تجويز عشقه براي ناراحتيهاي شما با سندرم خستگي مزمن يا بياري تصلب شرايين برآمد، ابراز شگفتي نكنيد. ممكن است روزي فايده عشقه سيبري در درمان اين حالات از نظر علمي نيز به اثبات برسد. ميزان تجويز اين گياه عبارت است از روزانه 2 تا 3 گرم ريشه خشك (به صورت چاي يا كپسول). مي توانيد از تنتور اين گياه (محلول تهيه شده از گياه و الكل يا گياه، الكل و آب) به ميزان 5 ميلي ليتر و روزي سه بار يا عصارة 33 درصدي الكل به ميزان 2 تا 4 ميلي ليتر آنهم روزي يك تا دو بار استفاده كنيد. گفته ميشود انواع عصاره هاي اين گياه كمي مؤثرتر و قويتر از انواع تنتورهاي آن است. براي تهيه تنتور عشقه آنرا به نسبت 1 به 5 با مايعي مخلوط كنيد و براي تهيه عصاره آن نسبت يك به يك با مايع مورد نظر را در نظر بگيريد. عصاره هاي جامد تهيه شده از ريشه خشك و پودري نيز يافت ميشوند. درصدد دستيابي به فرآورده هاي حاوي حداقل يك درصد الوترسيد اف باشيد و روزانه سه بار به ميزان 100 تا 200 ميلي گرم از آنرا مصرف كنيد. اگر براي افزايش ميزان توانايي يا مفاومت بدن در قبال فشار روحي، عشقه مصرف مي كنيد، بايد يكي از اشكال موجود دارويي تهيه شده از آن را كه اشاه شد، براي مصرف يك ماهه در نظر بگيريد و سپس قبل از مصرف يكماهه بعد به مدت دو ماه در مصرف آن وقفه ايجاد كنيد. اگر براي درمان يك وضعيت مزمن خستگي ناگزير از مصرف هستيد، مي توانيد به مدت سه ماه مصرف آنرا ادامه دهيد و سپس به مدت 2 تا 3 هفته از مصرف آن بپرهيزيد (حتماً داروي خود را به منظور اجتناب از كم خوابي قبل از ساعت 3 عصر مصرف كنيد). اگر احساس نياز مي كنيد، مي توانيد چرخه مصرف مذكور را تكرار كنيد ليكن قبل از اينكار با پزشك معالج خود مشورت كنيد.
نكات احتياطي
انجمن فرآورده هاي گياهان دارويي آمريكا عشقه سيبري را از نظر درجه بندي در ردة اول جاي داده است و اين بدين معناست كه مصرف آن طبق دستورالعمل مربوطه بي خطر است با اين وجود، اگر از فشار خون بالا رنج مي بريد يا باردار هستيد، نبايد عشقه سيبري مصرف كنيد.
تداخل هاي احتمالي
عشقه سيبري ممكن است افزايش اثرات كافئين يا ساير محركها را در پي داشته باشد، سبب بروز احساس نگراني يا عصبيت، ايجاد تعريق، كم خوابي يا طپش نامنظم قلب گردد. از مصرف توأم آن با داروهاي آرام بخش رواني، استروئيدها يا انواع هورمونها اجتناب ورزيد.