ناراحتي پيشابراه و بيماريهي مفصل در قرون وسطي با استفاده از گزنه دوپايه درمان مي شدند. درانگران بومي آمريكا به دستها و پاهاي بيماران فلج با شاخه هاي اين گياه مي زدند تا عضلات آنها فعال شود. روش شلاقي كه شالق زني نيز ناميده ميشود، مي تواند اعضاي بدن را تحريك كند و سبب تسكين درد عضلات ملتهب و ساير اعضاي بدن گردد. گزنه دو پايه در طول قرنهاي متمادي بدين طريق مورد استفاده قرار گرفته است. كركهاي گزنده روي گزنه دو پايه شبيه غدد كوچكي است و در درون خود داراي عناصر شيميايي است كه سبب خارش پوست ميشود. تماس با كركهاي اين گياه دردناك است اما اگر سبب تحريك و بخشي از بدن كه قبلاً درد كرده است شود، عناصر شيميايي مزبور واقعاً درد اوليه را كمتر مي كند. اگر با گزش اين گياه مواجه شديد، مي توانيد گزشهاي دردناك اين گياه را با استفاده از مايع گزنه روي پوست بدنتان تسكين بخشيد.

معرفي گياه

گزنه دو پايه عنواني است كه به گزنه معمولي، گزنه باغي و تلقيح اين دو گونه اطلاق ميشود. اين گياه كه ابتدا در مناطق شمالي سردتر اروپا و آسيا مي روييد، امروزه به عنوان نوعي گياه طبي در تمامي نقاط دنيا رشد مي كند. گزنه دو پايه در خاكهاي غني از نيتروژن به خوبي رشد مي كند و بين ماههاي ژوئن و سپتامبر شكوفه باز مي كنند و طول آن به 3 پا مي رسد. ساقه هاي شاخه دار اين گياه در زيرزمين تكثير مي يابد و داراي شاخ و برگ متعدد و چندگانه است. برگهاي اين گياه به شكل قلب، با دندانه هاي منظم است كه در قسمتهاي انتهايي باريكتر ميشوند. كل گياه پوشيده از كركهاي گزنده ريز است كه عمدتاً روي برگها و ساقه آن قرار دارد.

تركيبات گياه

فرآورده هاي گزنه دوپايه معمولاً از ريشه يا برگهاي آن تهيه ميشوند. در برخي موارد، تمامي بخشهاي گياه كه بالاتر از سطح زمين مي رويند در تهيه داروهاي گياهي مورد استفاده قرار مي گيرند. داروهاي گياهي تهيه شده از برگ اين گياه در درمان ناراحتيهاي كليه و مجراي ادرار مفيد واقع ميشوند. فلاون و پتاسيم موجود در برگهاي گزنه دوپايه با احتمال زياد منشأ خاصيت پيشابزايي برگهاست. فرآورده هاي دارويي تهيه شده در كاهش برخي از علايم هيپرپلازي خوش خيم پروستات (BPH) مؤثر واقع مي شوند اما روند رشد پروستات را كند نمي كنند.

اشكال موجود

گزنة دو پايه به صورت برگ خشكانده شده و همچنين تنتور ريشة اين گياه (تنتور عبارت از محلولي از گياه در الكل است) قابل دسترسي است.

نحوه مصرف

براي درمان التهاب جزئي مجراي ادرار و پيشگيري از درمان سنگهاي كليه مي توان از گزنه دوپا و فرآورده هي دارويي تهيه شده از برگ آن استفاده مي كرد. گزنه را اگر توأم با آب كافي مصرف كنيد نقش يك داروي پيشابزا را بازي مي كند. اگر در اثر پروستات بزرگ شده با مشكل ادراري مواجه هستيد، فرآورده دارويي تهيه شده از ريشه گزنه مي تواند در اين زمينه مفيد واقع شود. براي درمان التهاب جزئي مجراي ادرار و انواع سنگهاي كليه به ميزان 8 تا 12 گرم چاي برگ اين گياه را توأم با آب زياد (روزانه حداقل دو ليتر) مي كنيد. براي درمان پروستات بزرگ شده از تنتور ريشه به مقدار روزانه 4 تا 6 گرم استفاده كنيد. قبل از مصرف ريشه گزنه دو پايه براي درمان BPH با پزشك معالج خود مشورت كنيد.

نكات احتياطي

گزنه دو پايه اگرطبق دستورالعمل مربوط مصرف شود،‌ گياه دارويي بي خطري است. اما در صورت ضرورت جابجايي اين گياه هميشه دقت كنيد. اگر اين گياه با پوست شما تماس گيرد، ممكن است كهير پيدا كنيد كه سبب سورش پوست بدن شما خواهد شد. اما اگر از ريشة گزنه دو پايه استفاده مي كنيد، ممكن است با پاره اي عوارض جانبي نظير ناراحتي معده اي - روده اي خفيف، مايعات اضافي يا دفع كم ادرار مواجه شويد. اگر باردار هستيد، از مصرف هر نوع فرآورده حاصل از گزنه اجتناب ورزيد. اگر شير مي دهيد از مصرف اين گياه بپرهيزيد. گزنه دوپايه همچنين مي تواند سيكل دوره ‌قاعدگي را تغيير دهد. همواره سؤالات و نگرانيهاي خود را در اين باره با پزشك معالج خود در ميان بگذاريد.

تداخل هاي احتمالي

اگر داروي ضد افسردگي سيستم عصبي مركزي يا داروهاي ضد ديابت، ميزان قند خون بالا يا قند خون پايين مصرف مي كنيد، از مصرف ميزان بالاي گزنه دوپايه اجتناب ورزيد