نعناع در درمان بسياري از امراض معده موثر است و روند هضم خوب را سرعت مي بخشد. بنا به خواص آرامبخشي و كرخ كردن اعضاء، اين گياه براي انواع سرددرها و ناراحتيهاي پوست مفيد است. اين گياه بسياري از بيماريهاي مربوط به سرماخوردگيها و عوارض آنفلونزا را درمان مي كند.

معرفي گياه

گياه نعناع داراي ساقه هاي چهارگوش است و تا دو پا رشد مي كند. اين گياه بين جولاي و اوت شكوفه باز مي كند و گلهاي ريز ارغواني به صورت مارپيچي و تيز از آن مي رويند. برگهاي ساده، دندانه دار و معطر اين گياه در جهت مخالف گلها مي رويند. نعناع بومي اروپا و آسياست و برخي از انواع آن بومي آفريقاي جنوبي، آمريكاي جنوبي و استراليا هستند. اين گياه در آمريكاي شمالي بومي شده است و در مناطقي نظير اورگون، وانشگتن و ويسكونسين پرورش داده ميشود.

تركيبات گياه

تهيه فرآورده هاي نعناع از برگها و سر گلدار گياه آغاز ميشود. اين قسمتهاي گياه حاوي روغن فرار است كه مي توانيد عنصر فعال اوليه نعناع به نام منتول را در آن بيابيد.

اشكال موجود

از برگهاي تازه نعناع مي توان نعناي خشك تهيه كرد و اين نوع فرآورده به صورت چاي در سطح گسترده اي قابل دسترسي است. تنتور: عطر نعناع نوعي محلول الكلي است كه حاوي 10% روغن نعناع و 1% عصارة برگ آن است. براي تهيه تنتور در منزل، روغن نعناع را به نسبت يك به دو با الكل دانه خالص مخلوط كنيد. كپسولهاي داراي پوشش روده اي كه به منظور عبور كپسول از معده به روده ها به طرز خاصي تهيه شده است. (2% ميلي ليتر روغن نعناع در هر كپسول). انواع كرم و پماد (بايد حاوي 1 تا 16 درصد منتول).

نحوه مصرف

نعناع در درمان تهوع، اسهال، سوءهاضمه، روماتيسم مفصلي و نفخ مؤثر است. اين گياه عضلات معده را تسكين مي دهد و روند جريان صفرا را كه بدن براي هضم چربي بدن نياز دارد، بهبود مي بخشد. در نتيجه غذا از طريق معده به سرعت عبور مي كند كه اين امر به رفع بسياري از ناراحتيهاي هاضمه كمك مي كند. نعناع همچنين عضلات را آرام مي كند كه اين كار به بدن كمك مي كند تا از گازهاي هاضمه دردآور رهايي يابد. براي تهيه چاي نعناع (جوشانيده نعناع) براي هر ليوان آب داغ حدود يك تا دو قاشق غذاخوري نعناع اضافه كنيد. به منظور تسهيل هضم يا رفع ناراحتي معده،‌ روزانه 3 تا 4 ليوان چاي نعناع ميل كنيد. براي درمان استفراغ 3 تا 6 گرم برگ نعناع يا 5 تا 15 قطره تنتور آنرا مصرف كنيد

آنچه در پي مي آيد فهرست ناتمامي از ساير ناراحتيهايي است كه با مصرف نعناع بهبود يافتني هستند:

* گرفتگيهاي قاعدگي: چون نعناع در آزاد و آرام كردن عضلات خيلي مؤثر است. لذا در درمان گرفتگيها نيز كارساز است.

* سندرم روده تحريك پذير: تحقيقات نشان داده است كه انواع كپسولهاي پوشش دار نعناع از توانايي تسكين عضلات روده برخوردار هستند. مصرف اينگونه كپسولها سبب رهايي و بهبود درد اين نوع سندرم روحي مي گردد. براي اينكار روزانه سه بار يك تا دو عدد كپسول پوشش دار بين غذا مصرف كنيد.

* سنگهاي صفراك روغن نعناع به بدن كمك مي كند تا سنگهاي صفرا را بشكند و در اصل گزينه اساني را فراروي عمل جراحي قرار مي دهد. براي اين منظور روزانه سه بار يك تا دو عدد كپسول پوشش دار بين غذا مصرف كنيد.

* ويروسها: روغن نعناع داراي خواص شد ويروسي قوي است كه مي تواند با ويروسهاي عامل آنفلونزا، گوشك، عفونتهاي مخمري، سينوزيت، گلودرد، التهاب ناشي از سرماخوردگيها و التهابهاي آلت تناسلي ناشي از تب خال مبارزه و آنها را از پاي درآورد.

* خارش و ناراحتيهاي پوست: نعناع روي ناراحتيها و بيماريهاي پوست ناشي از كهير، پيچك سمي يا بلوط سمي اثرات تسكين بخش و خنك كننده دارد. براي اينكار از كرم يا پماد نعناع، البته نه بيش از روزانه سه يا چهار بار، استفاده كنيد.

* سردردها و ميگرنهاي اضطرابي: تحقيقات نشان داده است كه توانايي روغن نعناع در ازاد ساختن عضلات و تسكين درد، اين گياه را به صورت عامل به ويژه مؤثري در قبال غذاب سردرد تبديل كرده است. چندين مطالعه تحقيقي اثبات كرده است كه ماليدن تنتور روغن نعناع روي پيشاني مي تواند به اندازه مصرف دو قرص استامينوفن كارساز باشد. نقطه مورد نظر را با لايه نازكي بپوشانيد به طوري كه تنتور مصرفي فرصت و امكان تبخير داشته باشد.

* انواع سرماخوردگيها و آنفلونزا: نعناع و عامل فعال اصلي آن به نام منتول در زمره احتقان زادهاي موثر تلقي مي شوند. از آنجا كه منتول سبب شل شدن خلط مي گردد، اين ماده داروي خلط آور نيز هست. اين ماده در تسكين و آرام شدن انواع گلودرد و سرفه خشك موثر است.

نكات احتياطي

چاي نعناع معمولا بي خطر است اما مادران باردار و شيرده بايد چاي نعناع كم بخورند. افرادي كه داراي سابقه سقط جنين هستند در دوران بارداري از مصرف نعناع بايد اجتناب ورزيد. معدود عوارض منفي ناشي از كپسولهاي پوشش دار روده اي روغن نعناع عبارت است از : بثورات پوست، سوزش سردرد، ضربان پايين قلب و لرزش عضله. منتول يا روغن نعناع كه روي پوست ماليده شده باشد مي تواند سبب بروز التهاب يا بثورات پوستي گردد. روغن نعناع بايد رقيق شود و ميزان مصرف آن بايد كم باشد چون ميزان مصرفي بالا سبب آسيب ديدگي كليه ميشود. منتول خالص سمي است و نبايد مصرف دالي شود. روغن نعناع و نتول را نبايد به صورت نوزادان و كودكان ماليد. دقت كنيد كه روغن و تنتور تهيه شده از نعناع را اشتباه نگيريد.

تداخل هاي احتمالي

شناخته شده نيست