تغييراتي در شكل، رنگ يا بافت ناخنها است و اغلب به دليل آسيب، عفونت يا بيماري زمينهاي بوجود ميآيد.
سن، جنس، ژنتيك و نحوه زندگي
عوامل خطري هستند كه بستگي به نوع بيماري دارند. ناخنها، به ويژه مستعد آسيب ديدگي هستند. آسيب ديدگي شايعترين علت ناهنجاريهاي شكل، رنگ يا بافت ناخنهاست. همچنين تغييرات در وضعيت سلامت عمومي و سلامت پوست در محل بستر ناخن، ممكن است منجر به ناهنجاريهايي شوند. به علاوه، خود عفونت ناخن هم ممكن است ظاهر آنرا تغيير دهد.
انواع بيماري
بعضي اشكال ناهنجاريهاي ناخن فقط در صورتيكه ظاهري ناخوشايند داشته يا دردناك باشند، نيازمند درمانند، بعضي ديگر هم ممكن است نشانهاي از مشكلات زمينهاي سلامتي باشند كه احتمال دارد به بررسي پزشكي نياز داشته باشند.
لكههاي سفيد (White spots)
نشانههاي كوچك سفيد كه روي يك يا تعداد بيشتري ناخن ظاهر ميشوند، معمولاً به طور طبيعي رخ ميدهند و به دليل آسيب جزئي مثل يك ضربه به وجود ميآيند.
ضخيم شدگي (Thickening)
ضخيم شدگي ناخنها، حالتي است كه تحت عنوان اونيكوگريفوزيس (Onychogryphosis) خواهنده ميشود و ممكن است به دليل بيتوجهي يا عفونت قارچي باشد يا بدون هيچ دليل واضحي به وجود آيد. بدشكلي ناخن ممكن است ايجاد گردد. ناخنهاي پا، بيشتر احتمال دارد كه درگير شوند.
ستيغها (Ridges)
ايجاد خطوط ستيغ مانند كه از قاعده ناخن تا انتهاي آن ايجاد ميشود در افراد مسن طبيعي است. ر افراد جوانتر، اين ستيغها ممكن است علامتي از آرتريت روماتوئيد يا بيماريهاي پوستي مثل ليكن پلان و اگزما باشند.
چاله دار شدن (Pitting)
چالههاي متعدد با اندازه يك سرسوزن بر روي سطح ناخن اغلب نشاندهنده يك بيماري عمومي مثل پسوريازيس يا اگزما است. چالهدار شدن ممكن است همراه با بيماري مو، آلوپسي آره آتا، رخ دهد.
جداشدگي ناخن (Nail separation)
اگر ناخني طي حادثهاي، آسيب ببيند، ميتواند از بستر خود جدا شود (حالتي كه اونيكوليز Onycholysis نام دارد) و نهايتاً بيفتد. همچنين ممكن است جدا شدن ناخن از بستر خود در بعضي افراد مبتلا به پسوريازيس يا ليكن پلان يا آنهايي كه دچار انواع خاصي از مشكلات تيروئيدي هستند، ايجاد شود. جدا شدگي ناخن، بسترآنرا مستعد عفونت ميسازد كه باعث ميشود ناخن بلند شده، سبز به نظر رسد.
زرد شدن ناخن (Yellowing)
ناخنهاي زرد و شكننده ممكن است به دليل يك عفونت قارچي (اونيكومايكوزيس) به وجود آيند. بعضي اوقات، سيگار كشيدن زياد، باعث تغيير رنگ ناخنها ميشود.
چماقي شدن ناخن (Clubbing)
افزايش انحناي ناخنها و پهن شدگي انتهاهاي انگشتان، چماقي شدن نام دارد. اين وضعيت اغلب نشاندهنده يك اختلال زمينهاي جدي ريوي به ويژه سيستيك فيبروزيس، برونشكتازي يا سرطان ريه ميباشد. از طرف ديگر، چماقي شدن ناخنها ممكن است علامتي از بيماري كبدي، بيماري مادرزادي قلب، بيماريهاي تيروئيد يا اختلالات دورهاي خاص، مثل بيماري كرون باشد.
ناخنهاي قاشقي شكل (Spoon shaped nails)
در اين شكل از ناهنجاري، كه كويلونيشيا (Koilonychia) نام دارد، ناخنها داراي يك تقعر و ظاهر قاشقي شكل هستند. اين حالت معمولاً در اثر كمبود شديد آهن به وجود ميآيد.
كارهايي كه بايد انجام شوند
ناهنجاريهاي جزيي ناخن، همچون لكههاي سفيد كه در اثر آسيبهاي جزئي به وجود ميآيند و همراه اختلالات زمينهاي نيستند، نيازي به درمان ندارند. با اين وجود اگر رنگ، شكل يا حالت عمومي ناخنهايتان، زمانيكه هيچ ضايعه واضحي وجود ندارد، تغيير ميكند بايد با پزشكتان مشورت كنيد تا اگر اين مشكل در اثر بيماري ايجاد شده، آنرا بيابد. چماقي شدن كه از دوران كودكي وجود داشته، احتمالاً به دليل يك نقص ارثي است. اين نوع از چماقي شدن در زماينكه بالغ شديد رخ دهد، بايد با پزشكتان مشورت كنيد. به محض اينكه علت يك اختلال زمينهاي درمان شد، ناخنها بايد دوباره شروع به رويش طبيعي كنند و ناخن سالم تدريجاً جايگزين بافت غيرطبيعي خواهد شد. اين روند آهسته است؛ رويش مجدد ناخنهاي غيرطبيعي دست ممكن است بين 6 تا 9 ماه زمان ببرد و اين زمان در مورد ناخنهاي پا، حتي طولانيتر است، در طول اين مدت، ظاهر ناخنهاي آسيب ديده دست ممكن است با شستشو و كوتاه كردن مرتب بهبود يافته و يك متخصص پا (Chiropodist) احتمال دارد، قادر به درمان ناخنهاي بدشكل شده پا باشد