اعتماد به نفس بالا دفاع کودک د مبارزه با مشکلات زندگی است . کودکانی که احساس کاملا خوبی نسبت به خود دارند زمان کوتاهتری را برای کنار آمدن با تعارضات و فشارهای زندگی صرف می کنند . شاد هستند و از زندگی لذت می برند . این دسته از کودکان واقعیت ها را دیده و به طور کلی خوشبین هستند .
اعتماد به نفس چیست ؟
اعتماد به نفس مجموعه اعتقادات و احساساتی است که نسبت به خود داریم به عبارت دیگر اعتماد به نفس میزان ارزشی است که برای خود قائل هستیم و اینکه چقدر خودمان را باور داریم . در حقیقت شکل گیری اعتماد به نفس از دوران شیرخوارگی (صفر تا دو سالگی ) آغاز می شود. در این دوران کسب مهارتهای حرکتی – شناختی و موفقیت کودک در انجام بعضی فعالیت های مربوط به خود مانند توانایی راه رفتن ، غذا خوردن و ... به رشد خود باوری و اعتماد به نفس کودک کمک موثری می نماید . از طرف دیگر باور کودک درباره خود بر مبنای تعاملات او با اطرافیان به خصوص در والدین در ابتدا شکل می گیرد . به این دلیل است که رابطه صحیح والدین با کودکان کمک موثری بر تقویت خود باوری کودک می نماید.
خصوصیات کودک متکی به نفس :
- با دیگران به راحتی ارتباط برقرار می کند و به آسانی دوست پیدا میکند.
- از فعالیتهای گروهی لذت می برد.
- نسبت به خود و دنیای اطراف خود خوشبین است.
- از عقیده خود دفاع می کند ، حتی اگر دیگران با او مخالفت کنند
- وقتی کاری را شروع می کند آن را به اتمام می رساند و در مورد اینکه برای انجام کار حداکثر تلاش خود را کرده است ،مطمئن است.
- تحمل پذیرش شکست و یا عدم پذیرش از طرف دیگران را دارد و در صورت برخورد باعدم موفقیت مایوس نشده و با انرژی بیشتری دوباره به پیش میرود.
- در موقعیت مناسب بدون شک و تردید نقش رهبری را به عهده می گیرد ویا لااقل در بعضی موقعیت ها انتظار رهبر شدن را دارد .
- مهارتهای حل مساله در این کودکان قویتر است وبرای حل فشارها و مشکلات روزمره زندگی از روشهای مختلف و مناسبی استفاده می کنند.
- همیشه علاقمند به شروع فعالیت جدید است .
- نارضایتی خود را بدون سرزنش کردن دیگران و خود بیان میکند .
- نقاط قوت و ضعف خود را می شناسد.
اما کودکی که اعتماد به نفس پایین دارد تمایلی برای امتحان کردن کارهای جدید ندارد . او درباره خودش به صورت منفی صحبت می کند و جملاتی مانند "من خوب نیستم" یا "من نمی توانم کاری را درست انجام دهم " و یا "هیچکس به من اهمیت نمی دهد" را عنوان می کند. تحمل او در مقابل ناکامی پایین است ، زود تسلیم می شود و منتظر کمک از طرف دیگران است . این گونه کودکان در مواجهه با مشکلات مکرر ضعیفتر نیز می شوند و در مقابل با فشارهای زندگی اولین عکس العمل آنها"من نمی توانم"است . آنها نسبت به خود ، اطرافیان و زندگی غالبا بدبین هستند . با استفاده از روشهای زیر والدین می توانند اعتماد به نفس کودک خود را تقویت کنند :
- به فرزندتان توجه کنید ف به صحبت های او گوش کنید و از نصیحت کردن او بپرهیزید. - محبت خود را به کودک نشان دهید و به او بگویید که چقدر دوستش دارید. - به کودک خود احترام بگذارید و اگر کودک برای خودش احترام قائل نشد اورا تصحیح کنید.
- انتظارات خود را با سن ، هوش ، توانایی و مهارتهای کودک تطبیق دهید. - به او اجازه دهید تا عقایدش را با شهامت بیان کرده و از ضمیر شخصی "من" استفاده کند. - به فرزندتان اجازه تصمیم گیری دهید و به تصمیم های کودک برای امور شخصی ( انتخاب لباس ، نوع غذا، وسایل مورد نیازو ... ) احترام بگذارید. - کودک خود را تحت فشار نگذارید و از بکن و نکن های بی مورد پرهیز کنید. - از اشتباهات کوچک فرزند خود چشم پوشی کنید و بیشتر رفتارهای مثبت اورا مورد توجه قرار دهید. - در صورتی که به تفاوتهای فردی کودکان توجه کنید اصلا فرزند خود را با کودک دیگر مقایسه نمی کنید . - الگوی مثبت باشید .
اگر نسبت به خود خشن و سخت گیر هستید و درباره توانایی ها و محدودیت های خود واقع بین نیستید خودتان را تعدیل کنید زیرا فرزندتان شما را مانند آینه درنظر می گیرد.
- برای تلاش کودک خود و نتیجه کار ارزش قائل شوید . برای مثال اگر کودکتان در تیم فوتبال موفق نبوده است به او نگویید خیلی خوب بعدا بیشتر تلاش کن بلکه به او بگویید تو دراین کار خیلی تلاش کردی و من به تلاش تو افتخار می کنم .
- افکار غیر منطقی کودک نسبت به خودش را تصحیح کنید . گاهی کود ک به ادراک نادرست درباره خودش جنبه واقعی می دهد . برای مثال کودکی که در مدرسه درتمام درس ها موفق است ولی در درس ریاضی مشکل دارد شاید بگوید" من دانش آموز بدی هستم" در اینجا کودک از تعمیم غلط استفاده کرده است وهمین اعتقاد او را برای شکست آماده می کند . عکس العمل مناسب ما به عنوان والدین این است که به او بگوییم ." تو دانش آموز خوبی هستی و در تمام درسها موفقی ، برای خواندن درس ریاضی به زمان بیشتری نیاز داری که با هم انجام خواهیم داد ".
- در نهایت ما برای جامعه فردا نیاز به افرادی قوی و مطمئن به خود داریم که از پس مسائل خود برآیند . بنابراین بایستی در کوچکترین نهاد اجتماعی که خانواده است زمینه را برای پرورش چنین افراد آماده سازیم
" تهیه شده توسط: " انجمن روانپزشکی کودک ونوجوان ایران "